علت انحراف جوانان چيست؟

هدايت و تربيت نسل جوان به لحاظ اهميتي که دارد امروزه بيش از گذشته مورد توجه انديشمندان و دل سوزان جوامع مختلف قرار گرفته است. جوان داراي خصوصيات عاطفي، اجتماعي و جسماني است. حساسيت، تنوع خصلت‏ هاي رفتاري، هيجان‏ هاي دروني، علاقه شديد به دوستي با همسالان، عدم کنترل رفتار، ذات، الگو پذيري و تقليد، افتخار، به شخصيت و تشخيص‏ طلبي و ميل به آزادي، شمه‏اي از ويژگي هاي اوست. امام صادق(ع) در مورد يکي از ويژگي ‏هاي جوانان يعني الگوپذيري و تقليد سريع از ديگران هشدار داده و فرمود: جوانان و نوجوانان خود را با احاديث ما آشنا کنيد قبل از اين که گروه ‏هاي منحرف بر شما پيشي گرفته و آنان را جذب کنند. و هم چنين آن حضرت به روحيه پذيرش سريع سجاياي اخلاقي در نوجوانان توجه کرده و به ابوجعفر مي ‏فرمايد:«عليک بالاحداث فانهم اسرع الي کل خير»1 بر تو باد تربيت نوجوانان، زيرا آنان زودتر از ديگران خوبي ‏ها را مي ‏پذيرند. با توجه به اين که جوانان روحيات مخصوص به خود را دارند و بايد براي بهره‏گيري از اين گنجينه‏ هاي سرشار جامعه، سرمايه گذاري ‏هاي شايسته‏اي انجام گيرد برخي از علل و عوامل انحراف جوانان:2

کمبود محبت و فقر عاطفي: اگر جوانان اين قشر فعال جامعه مورد کم لطفي و بي احترامي قرار بگيرند و با اين قلب‏ هاي پاک و زلال رفتاري حکيمانه و کريمانه صورت نگيرد، آنان بتدريج مورد محبت افراد منحرفي و گروه‏ هاي فريبنده قرار خواهند گرفت و هويت آنان در معرض جدي‏ ترين آسيب‏ هاي اجتماعي خواهد بود. هم چنان که امروزه در جوامع صنعتي فقر غالب فقر اقتصادي و فرهنگي نيست بلکه فقر غالب فقر عاطفي است. مهم ترين علت انحراف جوانان و نوجوانان امروزي در خانواده‏ها کمبود عشق، عاطفه و محبت است. انسان همان طور که به آب و غذا نياز دارد به«محبت» هم نيازمند است و حتي نيازهاي عاطفي و معنوي او به مراتب بيشتر از نيازهاي جسماني است. عمده ‏ترين دليل ناسازگاري در خانواده ‏ها و علت بسياري از انحرافات و ناهنجاري‏ هاي جوانان تندخويي‏ ها، خشونت ‏ها، لج‏بازي ‏ها، زورگويي ‏ها، بدبيني ‏ها، اعتيادها، افسردگي ‏ها، گوشه‏گيري ‏ها، نااميدي ‏ها، ناسازگاري ‏ها، طلاق و فرار از خانه و مدرسه و غيره - ريشه در کمبود محبت دارد. مطالعه سيره تربيتي رسول گرامي اسلام ما را با اين حقيقت آشنا مي ‏کند و متوجه مي ‏شويم که آن رهبر آسماني چگونه با محبت قلب ها را صيد کرده و جوانان را جذب نموده و از انحرافات نجات داد. و خداوند متعال هم به اين راز توفيق رسول الله(ص) اشاره کرده و مي‏ فرمايد: به برکت رحمت الهي در برابر آن مردم نرم و مهربان شدي و اگر خشن و سنگدل بودي، از اطراف تو، پراکنده مي ‏شدند.3

نداشتن روحيه اعتماد به نفس

بخشي از انحرافات و مشکلات نسل جوان ريشه در نداشتن روحيه اعتماد به نفس و عدم خود باوري دارد. ترس از ورود به اجتماعات و اظهار انديشه ‏ها، عدم پذيرش مسئوليت‏ ها بسياري از ناکامي ‏ها و عدم موفقيت ‏ها از جمله عوارض احساس حقارت و نداشتن عزت نفس است. بنابراين براي تقويت شخصيت جوان و به وجود آمدن بسترهاي مناسب براي ايجاد خصلت ‏هاي نيکو و صفات ستوده در وجود آنان بايد از راه هاي مختلفي اقدام نمود. احترام به افکار جوانان، تقويت ارتباط صميمانه، سلام کردن با لحن دلنشين، هديه دادن مشورت کردن و عادت دادن جوانان بر اتکال به خداوند متعال در مشکلات، برخي از شيوه‏ هاي تقويت عزت نفس و خود باوري در نسل جوان مي ‏باشد خداوند متعال در برخي آيات قرآن به اين شيوه‏ ها اشاره کرده و به پيامبر بزرگوار خويش مي ‏فرمايد: «پس آن ها را ببخش و براي آنان طلب آمرزش کن و در کارها با آنان مشورت کن، اما هنگامي که تصميم گرفتي بر خدا توکل کن زيرا خداوند متوکلان را دوست دارد.4

نداشتن رابطه کلامي با والدين و مربيان

عموم جوانان و نوجوانان به ارتباط کلامي بسيار حساس هستند. لحن و صوت والدين مربيان و مبلغان در ارتباط کلامي بايد داراي بار عاطفي مثبتي باشد در غير اين صورت آنان از متوليان تربيتي جامعه جدا شده و به دامن افراد منحرف پناه خواهند برد.

مشکل ازدواج

هر جواني فطرتاً نيازمند ازدواج است و بايد به اين نياز خدادادي و طبيعي از طريق مشروع جواب داد. بقاي نسل، رسيدن به آرامش و سکون، تکميل و تکامل، تأمين نياز جنسي، سلامت و امنيت اجتماعي و تأمين نيازهاي روحي و رواني بخشي از دستآوردهاي امر مقدس ازدواج بر جوانان است. وجود مشکلات وموانع متعدد بر سر راه ازدواج جوانان اسباب انحراف آنان را فراهم خواهد ساخت.

مسأله اشتغال

بيکاري نه تنها موجب از ميان رفتن استعدادهاي دروني يک جوان مي ‏شود و او را به فردي تن پرور و بي خاصيت تبديل مي ‏کند، بلکه به عنوان يک معضل اجتماعي، يک جوان مسلمان را دچار انواع مفاسد اخلاقي و اجتماعي مي‏ نمايد و يک نيروي انساني را که بايد به عنوان سرباز جامعه باشد سربار اجتماع نموده و گرفتار انواع انحرافات مي ‏نمايد.

تهاجم فرهنگي عوامل بيگانه

استکبار جهاني براي مقابله با رشد روزافزون اسلام خواهي و شناخت هويت حقيقي جوانان کشور با ساماندهي تهاجم فرهنگي در اشکال گوناگون از جمله شبهه افکني، ترويج بي بند و باري و… در انحراف جوانان عزيز کشور تلاش مي ‏کند.

پي نوشت ها:

[1]. لتهذيب، ج 8، ص 111.

[2]. الکافي، ج 8، ص 93.

[3]. سوره آل عمران، آيه 159.

[4]. همان.