چشم زخم و راه درمان آن!
روح انسان دارای قدرت و آثار زیادی است که هنوز هم برای بشر ناشناخته است و نمونه‏ های بسیار کوچک آن در دنیای فعلی، مسأله تله پاتی، انتقال فکر از راه دور، سحر، ایجاد دوستی و دشمنی در افراد و کارهای عجیب و غریبی است که قابل انکار نیست…

 
صاحب نیوز- سرویس اندیشه: حکایت غریبی است حکایت قطع سرورهای مکرر صاحب نیوز و مشکلات فنی بسیاری که دائما گریبانگیر آن می شود و در پیشرفت کار دوستان وقفه ایجاد می کند. شاید کسی بگوید همه مشکلات از سوء مدیریت و سوء اطلاع است؛ اینکه کسی کاری را بلد نیست و قبول می کند! عده ای حملات مکرر هکرها را مطرح می سازند و عده ای دیگر آن را توهم می خوانند. در این بین اما حجت الاسلام والمسلمین مهران آدرویش مقاله چشم زخم را برای ما ارسال می کنند. عقیده ای اسلامی از متن قرآن و روایات. صاحب نیوز توانسته است در مدتی کوتاه موفقیت هایی پیاپی را در عرصه فضای مجازی اصفهان کسب نماید و خود را به عنوان حقیقتی انکار ناشدنی در اذهان جا بیاندازد. شاید گفتن همین جمله نیز درست نبود اما مقاله چشم زخم جناب آدرویش مباحث جامعی را در بر گرفته است.

***

 

راه درمان چشم زخم:

لازم به یادآورى است که قبول تأثیر چشم زخم به طور اجمال به این معنى نیست که به کارهاى خرافى و اعمال عوامانه در اینگونه موارد پناه برده شود؛ که هم بر خلاف دستورات شرع است، و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه در اصل موضوع است، همانگونه که آلوده شدن بسیارى از حقایق با خرافات این تأثیر نامطلوب را در اذهان گذارده است.

الف) اولین راه مقابله را اسلام  پیشگیری معرفی می کند به همین جهت به ما فرموده اند امکانات خود را خیلی به نمایش نگذارید. (واستر ذهبک و ذهابک و مذهبک)، پنهان کنید درآمد، مخارج و دینتان را (التحفه السنیه (مخطوط)، السید عبد الله الجزائری: 330- 331)

ب) دومین راهکار مقابله ارتباط با روح های بزرگ است

ج) سومین راهکار، بندگی و روحیه عدم تأثیرپذیری از چشم زخم دیگران است؛ در مورد میدان عمل انسانی که قدرت چشم زخم زدن دارد موضوع بر همان اساسی است که خداوند در مورد ساحران فرمود که: «و ما هم بضارین به من احد الا باذن الله»

راه های متعدد دیگری نیز  برای دفاع و یا درمان وجود دارد که اجمالا برخی از آنها عبارتند از:
1. خواندن سوره های (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ) و (قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ). ساده‌ترین دستور برای رفع چشم زخم خواندن سوره ناس و فلق است. در روایات آمده است که پیغمبر(ص) این سوره‌ها را برای امام حسن و امام حسین به عنوان تعویذ قرائت می‌کرد.

2. خواندن آیه الکرسی.

3. خواندن آیه (وَ إِنْ یَکادُ الَّذِینَ کَفَرُوا…).

4. خواندن و همراه داشتن حرز امام جواد علیه السلام (در مفاتیح الجنان مذکور است).

5. دوری از تجملات و به رخ کشیدن دارایی ها و به چشم آوردن داشته ها.

6. انصراف ذهنی از فکر کردن درباره چشم زخم و دوری از بدبینی نسبت به دیگران و چشم زخم آنها.

7. صدقه دادن و خیرخواهی برای همگان.

8. گفتن ذکرهای «ماشاءاللَّه» و «لاحول ولا قوه الا باللَّه العلی العظیم». از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود است: اگر کسی از شما چیزی از برادرش او را متعجب ساخت سه بار  بگویید: ماشاء‌الله لاحول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. در برخی روایات گفته می‌شود که تکبیر بگویید تا تأثیر چشم زخم از بین برود.

9. پرهیز از کسانی است که دارای این قدرت هستند و نیز استفاده از شیوه‌هایی که زمینه‌های چشم زخم را فراهم نمی‌آورد. ظاهر نشدن در برابر شور چشمان یکی از این راه‌هاست.

10- بگوید: آمنتُ بالله و صلی الله علی محمد و آله

11- توکل بر خدا (و من یتوکل علی الله فهو حسبه)

12- نوشتن سوره حمد و اخلاص و ناس و فلق و آیه الکرسی در رقعه ای و به همراه داشتن آن (بحار الانوار، ج 60، ص 25).

دستورآیت الله  بهجت برای  دفع جادو و طلسمات و چشم زخم:

1-  هنگام اذان در جایی که زندگی می کند، با صوت جهر و آشکار{صدای بلند مثل نماز صبح}، اذان بگوید.

2- پس از نماز صبح 50 آیه از قرآن را با صوت جهر و آشکار تلاوت نماید.

3- دو سوره ی معوّذتین (فلق و ناس) را زیاد بخواند.

4- پیش از خواب 4 قل (یعنی سوره های کافرون، توحید، ناس و فلق) را بخواند.

5-همراه خود قرآن داشته باشد.

6- آیه الکرسی را فراوان بخواند وآن را نوشته و در خانه نصب کند.

7-  صدقه دادن و تکرار معوذتین و تکرار لاحول و لا قوۀ الا بالله

8-  حرز امام جواد علیه السلام را همراه داشته باشد مثلاً در انگشتری. و این حرز باید روی پوست آهوی 6 ماهه ی تهامه نوشته شود. (حقیر می گویم طبق احادیث انگشتر 7جلال و عقیق یمنی اصل هم برای حفاظت خوب است).

درمصباح  کفعمی است هر کس سوره یس را بنویسد و با خود حمل کند از شر جن و چشم زخم در امان است.

( منبع کتاب پرسش‌های شما و پاسخ‌های آیهالله بهجت- جلد اول)

اسفند و چشم زخم: معلوم نیست که برای چشم زخم مفید باشد اما به هر حال طبق روایات ذیل استفاده آن بلا اشکال است. اگر چه بهترین درمان، پناه بردن به خداوند و استفاده از اذکار مأثوره است. و به هر حال در بین مردم روش های مختلفی برای دفع چشم زخم استفاده می شود (تخم مرغ و…) که مستند شرعی و عقلی محکمی ندارد. اما به تجربه دیده شده که از بعضی از این شیوه ها نتیجه نیز گرفته شده است. لذا مخالفت سرسختانه با آن هم وجهی ندارد. اما ما توصیه نمی کنیم بلکه توصیه ما در همین روش های مذکور است.

1- علی(ع): در هر درختى از اسپند، ملائکه اى از جانب خداوند مأموراست که آن را نگهدارد تا به دست کسى برسد، و ریشه آن پناهگاه است براى علاج مجنون و مریض، و شاخه آن درمان 72 نوع مرض است (مستدرک الوسایل، 16، 460، باب 112)

2ـ از امام صادق (ع) درباره ى اسپند و… سؤال شد، حضرت در جواب فرمود:… در هر خانه اى که اسپند باشد از هفتاد خانه ى اطراف آن شیطان دور مى گردد، و آن درمان براى هفتاد نوع مرض است، که آسان ترین آن جذام مى باشد (بحارالانوار، 59، 234، باب 84).

چشم زخم در کلام بزرگان و مراجع معظم تقلید:

الف) علامه طباطبایی(ره):

و مراد از این “ازلاق به ابصار” -به طورى که همه مفسرین گفته‏اند- چشم زدن است، که خود نوعى از تاثیرات نفسانى است و دلیلى عقلى بر نفى آن نداریم، بلکه حوادثى دیده شده که با چشم زدن منطبق هست، و روایاتى هم بر طبق آن وارد شده، و با این حال علت ندارد که ما آن را انکار نموده بگوییم یک عقیده خرافى است (المیزان، ج 19، ص 648).

علامه طباطبایی(ره) در المیزان می‌نویسد: چشم زخم نوعی از حسد نفسانی است که هنگام مشاهده چیزی که در نظر شور چشم، زیاد و تعجب انگیز است محقق می‌شود.

ب) استاد شهید مرتضی مطهری(ره):

 آیا چشم زخم می تواند حقیقت باشد یا نه؟ و اگر حقیقت است آیا امر جسمانی است یا امر روحی و نفسانی؟ در اینکه اجمالاً چنین حقیقتی هست نمی شود تردید کرد، اما قطعاً به این شکل که همه مردم دارای چشم شور هستند و همه مردم به اصطلاح نظر می کنند، نیست (کتاب آشنایی با قرآن، ج 8 صفحه 333 تا 338)

نظر مراجع معظم تقلید(حفظهم الله) درباره چشم زخم:

بر اساس استفتاء انجام شده از دفتر آیت الله موسوی اردبیلی آخرین آیات مبارکه سوره قلم که می فرماید “و آنان که کافر شدند چون قرآن را شنیدند چیزى نمانده بود که تو را چشم بزنند و مى‏گفتند او واقعا دیوانه‏اى است” به پیغمبر نازل شد تا از چشم زخم در امان باشد و استفاده از این آیه برای در امان ماندن از چشم زخم کاربردی است.

در استفتاء از دفتر آیت الله جعفر سبحانی نیز استفاده از برخی آیات قرآن چون آیه 51 سوره قلم و آیت الکرسی برای استفاده علیه چشم زخم مورد تأیید قرار گرفت و طی آن به کاربرد دعاهایی چون تعویذ و شرف الشمس که در مفاتیح نیز ذکر شده اشاره شد.

دفتر آیت الله نوری همدانی در پاسخ به استفتاء در رابطه با استفاده از مهره های آبی رنگ به عنوان دستبند، گردنبند یا آویز در منازل تأکید کرد که این مهره ها دارای هیچ مستند شرعی نیست. ممکن است بتوان برای برخی سنگ ها چون عقیق خواصی را برشمرد اما درباره مهره های آبی رنگ مستند شرعی وجود ندارد، در رابطه با جلوگیری از چشم زخم خواندن “و ان یکاد (آیه 51 سوره قلم)”، آیه الکرسی و یا چهارقل در روایات آمده است. در این استفتاء همچنین تأکید شده است که دعای شرف الشمس و تعویذ از دعاهای مستند در این رابطه هستند.

در تفسیر نمونه در رابطه با آیه 51 سوره قلم آمده است: بسیارى از مفسران گفته اند: منظور این است که دشمنان به هنگامى که آیات با عظمت قرآن را از تو مى شنوند، به قدرى خشمگین و ناراحت مى شوند و با عداوت به تو نگاه مى کنند که گویى مى خواهند تو را با چشم هاى خود بر زمین افکنند و نابود کنند! و در توضیح این معنى جمعى افزوده اند که آنها مى خواهند از طریق چشم زدن که بسیارى از مردم به آن عقیده دارند و مى گویند در بعضى از چشم ها اثر مرموزى نهفته است که با یک نگاه مخصوص ممکن است طرف را بیمار یا هلاک کند، تو را از بین ببرند.

تفسیر نمونه در ادامه آورده است: بعضى دیگر گفته اند که این کنایه از نگاه هاى بسیار غضب آلود است. تفسیر دیگرى براى این آیه به نظر مى رسد که شاید از تفسیرهاى بالا نزدیکتر باشد و آن اینکه قرآن مى خواهد تضاد عجیبى را که در میان گفته هاى دشمنان اسلام وجود داشت با این بیان ظاهر سازد و آن این است که آنها وقتى آیات قرآن را مى شنوند آنقدر مجذوب مى شوند و در برابر آن اعجاب مى کنند که مى خواهند تو را چشم بزنند.

از رسول گرامی اسلام روایت شده که روزی آن حضرت از قبرستان بقیع می‌گذشت و فرمودند: به خدا قسم بیشتر اهل این قبرستان به سبب چشم زخم در اینجا آرمیده‌اند.

از امام صادق (ع) روایت شده است: اگر این قبرها شکافته شود هر آیینه می‌بینید که بیشتر مردگان به سبب چشم زخم مرده‌اند، زیرا چشم زخم حق است. آگاه باشید که پیامبر اکرم(ص) فرمودند:‌ چشم زخم حق است پس هر کس از سیرت و صورت برادر مسلمانش خشنود شد، خدا را یاد کند، زیرا وقتی خداوند را به یاد آورد، ضرری به برادر مؤمنش نمی‌رسد.

از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: کسی که چیزی از برادرش او را متعجب ساخت، بگوید: «تَبارکَ اللّه اَحسَن الخالقین» زیرا چشم زخم حق است.

از رسول خدا (ص) روایت شده است: چشم زخم حق است، وقتی یکی از شماها به انسان یا حیوانی یا اشیاء دیگری که زیبا است بنگرد و تعجب نماید، بگوید: «آمنتُ بالله و صلی الله علی محمد و آله» پس از آن، اثر چشمش خنثی می‌شود.

(برای اطلاع بیشتر به تفسیر نمونه، ج 24، ص 426 رجوع کنید.)

چشم زخم در ادبیات فارسی:

الف) فردوسی:

ندانم چه چشم بد آمد بر اوی

چرا پژمرید آن چو گلبرگ روی

ب) سنایی:

آدمی باگنه شکسته تر است

پای طاووس چشم زخم سر است

ج) نظامی:

 مبادا بی تو هفت اقلیم را نور

 غبار چشم زخم از دولتت دور