بررسی عفاف و حجاب در جامعه

چرا دخترها و زن ها بی حجاب می شوند؟

با مطرح شدن بحث حجاب در جامعه به ویژه در فصل گرما، ابعاد گوناگونی از این موضوع قابل طرح و بحث می باشد که لزوم صورت گرفتن فعالیت های فرهنگی در عرصه های گوناگون فردی و اجتماعی را گوش زد می کند، مواردی که حاکی از ریشه ای بودن امر حجاب در جامعه است.

به گزارش گروه فرهنگی فرهنگ نیوز، این روزها در مانتو فروشی ها، مانتوهای گشاد با طرح ایرانی اما بدون دکمه و مانتوهای کوتاه که آستین های کوتاهی هم دارند به چشم می خورند، مانتوهای مشکی بلند که تمیز هم دوخته نشده اند. در این میان، متأسفانه مانتو فروشی که مشتریان بیشتری هم دارند، مدل های متنوعی از مانتوهای کوتاهی دارند که این مانتوها آستین های کوتاهی هم دارند.

به گفته یکی از فروشندگان، یک تولید کننده مانتو، پارچه های برش داده شده مانتوهای گشاد( بدون دکمه )را برای دوخت در میان زنان خانه دار شهرستان گنبد(که برایشان چرخ خیاطی تهیه کرده است) توزیع می کند و بعد وارد بازار تهران می کند. اینکه چرا این مانتوها بدون دکمه هستند یا برای سود بیشتر تولید کننده از نظر دستمزد کارگر و خرید دکمه و غیره بوده یا اینکه ایده ای برای تولید می تواند باشد. به هر حال با گشتی در بازار تهران می توانید مانتوهایی از 25 تا 150 هزار تومان را خرید. اما طبق گفته فروشندگان مانتو؛ برای خیلی ها قیمت مانتو مهم نیست بلکه مدل آن مدنظرشان است. همچنین بازرسی از هیچ مدل عرضه شده صورت نمی پذیرد.

آن طور که به نظر می رسد، تولید مانتوهای تنگ، کوتاه با آستین های کوتاه  در حالی صورت می گیرد که هیچگونه نظارتی از سوی مراجع ذیصلاح صورت نمی گیرد و بنابراین در بازاری که فروشندگان به دنبال سود بهتری هستند  و بدون تردید سراغ تولید کننده ای می رود که مدل مانتوهایی را تولید می کند که از استقبال عمومی بیشتری برخوردار است.

چادر مشکی، از طریق امارات، کره‌جنوبی، چین و هند وارد کشور می شود

چادر مشکی در بازار پارچه فروش های مولوی بین 60 هزار تومان تا 300 هزار تومان است و بستگی دارد که پارچه چادری برای ژاپن باشد یا کره یا کشورهای متفرقه دیگر و پارچه چادری ژاپن، گران تر است.این پارچه ها ، عمدتا از طریق امارات، کره‌جنوبی، چین و هند وارد کشور می شود.

سود واردات پارچه چادر مشکی، مانع از تولید آن در کشور شده و در حال حاضر 95درصد نیاز بازار از طریق واردات تأمین می‌شود، کارخانه حجاب شهرکرد هم مقدار محدودی تولید پارچه چادر مشکی دارد که فقط حدود 5 درصد از نیاز بازار را جوابگو است .

با ورود مدل های مختلف چادر در کشور چون چادر ملی، چادر دانشجویی، چادر جلابیب، چادر لبنانی، چادر قجری و… این مدل چادرها هم با توجه به پارچه های وارداتی آنها از 60 هزار تومان شروع می شود تا حول و حوش 150 هزار تومان. البته بعضی از مدل های آنها که با سنگ ها و دوخت هایی تزئین شده اند و شکل مجلسی به خود گرفته اند رقم هایی بسیار بالاتر دارند.

با این اوصافی که از بازار پوشاک عفاف و حجاب جامعه صورت گرفت، آنچه که پوشش را برای بسیاری از بانوان تعیین می کند مد روز است نه صرفا قیمت کالای مورد نیاز افراد. بنابراین چرایی نوع پوشش عده ای از بانوان جامعه را باید از منظر دیگری مورد بررسی قرار دهیم .

رسانه ای به نام پوشش

سبک زندگی ما در پوشش، مدل مو، رفتار و غیره برای خود پیامی دارند و به تعبیری خودشان رسانه هستند و بر رفتار دیگران تاثیر می گذارند. حجاب کامل و درست به عنوان نماد مثبت در ترویج دین کارکرد و اثر دارد و نقص و خلا آن نیز بالطبع اثرات منفی  بسیاری را بروز می دهد. اگر فرد در یک جامعه ای زندگی کرد که احساس کرد، خانم ها عمدتاً حجاب دارند، ناخوداگاه حجابش تغییر می کند و اگر بالعکس فرد در محیطی زندگی کرد که دید بی حجاب اند و روابط شان  آزاد است، ناخودآگاه  احساس می کند در اقلیت قرار گرفته و فکر می کند که باید مثل آنها شود.

پوشش بر روی مسائل اقتصادی هم اثرگذار  است به این معنا که زمانی زنان مسلمان، محجبه باشند، حجاب آنها باعث می شود تا از لوازم آرایش، انواع و اقسام لباس های رنگارنگ و آرایش های مختلف دور شوند و این یک فاکتور اقتصادی تعیین کننده است.

سال ها این تصویر غالب بوده که وقتی می خواستیم از حجاب حرف بزنیم، به یک مروارید در صدف اشاره کرده ایم و حجاب را به عنوان یک التزام اعتقادی مطرح کرده ایم و از بعد فرهنگی و اجتماعی آن غفلت کرده ایم.

چند بار صدا و سیما با یک خانم متخصص پولدار چادری گفتگو کرده است؟

در صدا و سیما نگاه مهربانانه ای با حجاب نداشته و آن گونه که شایسته این دستور الهی است برای تبیین و بیان درست و قابل قبول آن تلاشی صورت نگرفته است و بیشتر اوقات در ذهن مخاطبان تلویزیون زنان محجبه، زنانی بدبخت و فلک زده و بیچاره  به تصویر کشیده شده است و متاسفانه این گونه تصاویر هم ماندگاری زیادی دارند و در مقابل رسانه ملی خانم محبوب، موفق و مورد توجه جامعه را با پوشش مانتو و به مد روز نشان داده است. تصویر بانوان مجرم نیز همیشه با پوشش چادر در رسانه نمایش داده شده است.

در کیوسک مطبوعات چند تا مجله را می توانید نام ببرید که در صفحه اول آنها تماما  تصویر یک بازیگر یا بازیکن یا خواننده را به تصویر نکشیده باشد و با یک بانوی محجبه که در عرصه های مختلف علمی، ورزشی و یا خانوادگی موفق بوده است مصاحبه کرده باشد؟

همه این اتفاقات از این بابت رخ داده  است که بسیاری از متولیان فرهنگی کشورمان اعم از اساتید حوزه و دانشگاه و … همیشه به خود و خانواده شان نگاه کرده اند و هرگز خود را در معرض تحولات پر سرعتی که در سطح جامعه در حال رخ دادن است قرار نداده اند.

در سال های اخیر تعدادی از دانشجویان  در راستای تبلیغ درست دین و زیبایی های حجاب اقدام به تاسیس مؤسسات دانشجویی  نموده اند که خوشبختانه توانسته اند با وجود ایده های کاربردی و  خود در مدارس و دانشگاه های سطح تهران به نتایج خوبی دست یابند و نگاه درست به حجاب را در میان دانش آموزان و دانشجویان آموزش دهند. اما این نوع مؤسسات نیازمند توجه و حمایت جدی افرادی هستند که می خواهند ثروت خود را در راه دین و فرهنگ نسل جوان جامعه هزینه کنند.

همت نویسندگان متعهد در راستای تالیف کتاب های تاثیرگذار در قالب داستان و رمان های جذاب با موضوع اند. قالب نسل جوان به دنبال مطالعه رمان های جذاب هستند که بسیاری از آنچه را می خوانند می خواهند در سبک زندگی خود پیاده کنند. بنابراین این کار فرهنگی می تواند فضایی مناسب را برای نسل جوان طراحی کند به طوری که با به تصویر کشیدن دختران و بانوان محجبه که بسیار تاثیرگذار و موفق وارد سبک زندگی جوانان شود.

اهتمام فیلمنامه نویسان و کارگردانان در راستای تولید فیلم و سریال های با موضوع حجاب و عفاف در قالب خانواده های موفق از دیگر فعالیت های هنری است که سال ها است از پرداختن بدان غفلت شده است. همیشه داستان های سینمایی که در آن جریان زندگی یک خانواده به تصویر کشیده می شود، از استقبال خوبی برخوردار بوده است. بنابراین پرداختن به خانواده های موفق که از همه لحاظ کامل هستند اعم از دینی، علمی می تواند در قالب یک نمایش بی نظیر در ذهن ها بماند و در سبک زندگی افراد جامعه تاثیرگذار باشد.

تهیه و توزیع مجلات و رسانه های مکتوب در زمینه معرفی سبک زندگی دختران و بانوان محجبه متخصص که توانسته اند در راستای علایق خود و مطابق اصول دین اسلام به موفقیت های قابل توجهی دست یابند.

همیشه جلسات پرسش و پاسخ مورد توجه عموم جامعه بوده است بنابراین حضور اساتید حوزه و دانشگاه در مدارس و دانشگاه ها و برپایی جلسات منظم پرسش و پاسخ در میان دانش آموزان و دانشجویان با موضوع چرایی حجاب و عفاف می تواند به بسیاری از سؤال هایی که تا به امروز جوانان پاسخ قانع کننده ای را برای آنها دریافت نکرده اند جواب داده شود.

خانواده از مهمترین و اساسی ترین افراد تاثیرگذار در نوع پوشش فرزندان شان می باشد، بنابراین بصیرت افزایی پدران و مادران با برگزاری کارگاه های با کیفیت و با حضور اساتید نام آشنا و متبحر در زمینه حجاب می تواند به آگاهی مادران و پدران بیافزاید و آنان را در مقابل سؤالات فرزندانشان توانمند کند.

در کنار تمام این فعالیت های فرهنگی اهتمام جدی تک تک افراد جامعه به امر به معروف و نهی از منکر و بازرسی و نظارت جدی و مستمر نهادهای موظف به این امر مهم و حضور و بکارگیری افراد متعهد و وظیفه شناس در امر نظارت و بازرسی می تواند از دیگر راهکارهایی باشد که امروز جامعه اسلامی مان بدان نیازمند است.

گرچه برای فرهنگ سازی و نهادینه کردن حجاب در میان کودکان و نوجوانان و جوانان و خانواده های آنان دیر شده است اما “هرموقع ماهی را از آب بگیریم تازه است".

درد بد‌حجابی، کجا درمان می‌شود؟

همواره برای حل معضل‌های اجتماعی می‌بایست زمینه‌های پیدایش آن را رفع نمود. و الا درمان در حدّ مُسکّن، نقش ایفا خواهد کرد و بیمار به مرور خواهد مرد. غفلت از زمینه‌ها و عدم پردازش و رفع منابع تغذیه یک معضل، در سطح اجتماعی مصیبت‌بار است. با توجه به این‌که در هفته‌های گذشته جریان نظرات اجتماعی به سمت رفع مشکل بدحجابی می‌رود، هراس از رفع این مشکل به روش مسبوق به سابقه، که جهت آرامش‌بخشی به مسوولین و خرج انرژی به جهت رفع مسوولیت – و نه حل دقیق مشکل- صورت می‌گیرد، ذکر نکاتی را ضروری می‌نماید.

بنیان حجاب، و هر امر ایمانی «حیاء» است که امیر المؤمنین علی علیه السلام می‌فرمایند: «ایمان و حیا هر دو به یک ریسمان بسته و با یکدیگر هستند و از هم جدا نشوند. (غررالحکم ، باب حیا)». حیا و عفاف نمی‌تواند با امر قضائی و انتظامی به انسان تحمیل شود، بلکه حاصل تربیت و اندیشه ورزی است. شاید بتوان از طریق قضایی و انتظامی مظاهر توسعه و تبلیغ نابهنجاری را از سطح شهر برچید و بعنوان آرام‌بخش مدت دار این امر لازم به نظر برسد، اما تا وقتی جریان نرمی حیا و ملاحظات اخلاقی را رفته می‌خواهد، بدون حرکت نرم متقابل در قالب تربیت و اندیشه، حرکت انتظامی و قضایی تنها عوارض سرکوب را در قربانیان بدحجابی، به‌جای خواهد گذاشت و موضوع را درمان نخواهد کرد.

امروزه در جامعه ما بدحجابی، تنها یکی از مظاهر بی‌حیائی مفرطی است که نمونۀ آن حتی در ساعات اداری و خیابان‌های معمولی اروپا دیده نمی‌شود. اگر بخواهیم مشکلات دیگر را نیز ببینیم، فساد اداری، وضعیت وخیم رانندگی، عدم احترام به قوانین، وضعیت بسیار وخیم همسایه‌گی، از مظاهر دیگری است که می‌توان از آن‌ها بعنوان مظاهر فقدان حیا نام برد.

هنگامی که شهرها شکل می‌گیرند، در صورتی که مسوولیتی جهت اصلاح و توسعه فرهنگی یک شهر بزرگ صورت نگیرد یا اقدام انجام شده با توسعه متناسب نباشد، پدیدۀ «ناشناسی» به اوج خود می‌رسد و گزار به کلان‌شهر نشینی، بدون دغدغۀ تربیتی، در حالی که چشم، چشم را نمی‌بیند، معضلات جدی به همراه دارد. و این اشکال وقتی با «بی حیائی» برخی رجال و مسوولین و مشغول شدن آنان به تخلفاتی همچون دریافت رشوه و چپاول بیت‌المال همراه می‌گردد، بهانۀ تبعیت برای عامۀ مردم را نیز فراهم می‌کند، علی الخصوص هنگامی که عاملان این تخلفات خود را عامل دین نیز بدانند یک حمله بی‌رحمانه به مبانی اخلاق و سالم زیستن صورت می‌پذیرد. هر چند طبق حدیث شریف نبوی(ص)، هر آن‌کس با رجال وارد دین شود، همان رجال او را از دین خارج خواهند نمود، و باید دین را با کتاب و سیره و سنت اهل‌بیت شناخت، اما این “بهانه” برای نفس سرکش انسان‌های داوطلب، همیشه باقی خواهد ماند و روزنه ورود به دنیای گناه.

از سوی دیگر، اگر در رسانۀ دشمن دقیق شویم، آن را در وضعیتی می‌بینیم که با علم به ارزش «حیا» در صدد از بین بردن آن است. برنامه‌های متنوع ، فیلم‌ها و سریال‌ها با تمام قدرت در صدد رفع قیود اجتماعی هستند، مسابقاتی که به‌عنوان اعتراف مخاطبان را به ذکر علنی گناه‌ و خطای خود تشویق می‌کند از مظاهر روشن تلاش جریان‌های مادی در نفی حیاء است.

بنابر مقدمۀ فوق، نه تنها درمان درد بدحجابی، که راه تفوق بر سایر معضلات اجتماعی از قبیل نزاع میان همسایه‌گان، خودروها، اشخاص، و سیاستمداران، در متبلور شدن یک جریان اجتماعی نمونه و جدی در صداقت است که امکان بهانه جویی را از اعضای جامعه بگيرد. ترجیحا اگر این خود حکومت باشد نیروی محکم‌تری را متضمن خواهد بود و سال‌های ابتدائی پس از پیروزی انقلاب جائی که مردم با طیب خاطر و صمیم دل با سرعت به سوی جامعه نبوی گام برداشتند، نمایش عملی این نظریه است. جریان و حکومتی که وقتی جوانان را به عفاف و حیا دعوت کند، از آبرو، چیزی در چنته داشته باشد. و این به خودی خود، آموزش عمومی است که هیچ دانشگاه و هیچ رسانه و هیچ گشت ارشادی معادل آن نیست. پس از این، می‌توان رو به دختران جوان کرد و گفت: “جوان!، بی‌حجابی تو باعث به هم خوردن جامعه و دربردارنده احتمال از هم پاشیده‌گی چند خانواده است"، جائی که جامعه حرمت داشته باشد و آقایان و زاده‌هایشان، نتوانند در یک چشم به هم زدن، تمام منافع کشور را فدای امیال شخصی خود کنند.

جریان اصولگرائی و رای مردم بدان، زادۀ غرولندهای مردمی علیه بی‌صداقتی مسوولینی بود که علیرغم ادعای دین به دریدن پرده‌های حیا و خطوط قرمز دین، مشغول شدند و آموزشگاه عبور از شرع راه انداختند. برخی از هم‌کلاسی‌های نسل‌سومی نویسنده این مقاله در دوره تحصیل، رسما الگوی رفتاری خود را بر اساس شايعات درباره چپاولگری مسوولین رده بالا تنظيم می‌كردند و مي پرسيدند: “وقتی «فلانی» با لباس پیامبر می‌دزدد، من چگونه گلیم از آب بیرون بکشم؟” یا “چرا من نه؟"، هیچ کس آن‌روز اصلا در صدد پاسخ به این سوال که ” آیا «فلانی» می‌دزدد یا این‌ها شایعه است؟” نبود؟ چون کسی دغدغه دل این جوان را نداشت. از آن روز تا شکل گرفتن جریان اصولگرائی هیچ‌جریانی حتی در حد شعار، مدافع حریم حیا در عرصه جامعه و سیاست نشد. حیائی که غیبت آن یکی از عوامل بدحجابی مفرط و منحصربه‌فرد تهرانی است. بدیهی است در صورت شعاری ماندن رفتار این یک گروه پس از راه یافتن به منصب عمل و غرق شدن در نزاع سیاسی، امیدهای مردمی منقطع خواهد شد و آینده غیر قابل پیش‌بینی خواهد بود. فرصت سه ساله نمایندگان اصول‌گرائی در دولت و مجلس و سایر مناصب، فرصتی غیر قابل بازگشت است تا شأن و آبروی این نمونه مثالی را جهت رخ نمودن بر جامعه پرشأن ایرانی، مهیا سازد. و این جز با عامل شدن به حیا تا توسعه تبلیغی دامنه حیا و تبیین مفهوم آن در سطح دامنه تحت پوشش، آن هم با تمام توان شبانه روزی، مقدور نمی‌باشد. و عمل به حیا مهم‌ترین عنصر این جنبش است تا جائی که حدیث شریف از امام صادق(ع) می‌فرماید : «کونوا دعاة إلی الله بغیر ألسنتکم : با چیزی غیر از زبان، مردم را به سوی خدا دعوت کنید»

و این حدیث شریف، برای کسانی است که با غیر از هدف رفع مسوولیت و تحویل مشکل به مدیر بعدی، مسوولیت خود را به خدا و خلق، پاسخ می‌گویند. تا زمانی که حسن ظن نسبت به صداقت و پاکی آمران حجاب، ایجاد نشود، همه تلاش، و تشکیل ستادهای “امربه معروف و نهی‌ازمنکر"، از نگر درمانی، نزدیک به آب در هاون کوبیدن خواهد بود، زیرا از اولویت‌های ترجیحی امربه‌معروف و نهی‌ازمنکراثربخشی آن بر ذات مخاطب است و این با حلّ انتظامی آنچنان‌ که در سال‌های گذشته نمایش داده شده است مقدور نیست.